Bölgesel asgari ücret tartışması: Kişi başı milli gelire oranda iller arasında büyük fark var
Net asgari ücret 2024’te 17 bin 2 liraya çıktı. Asgari ücrette son yıllarda önemli iyileştirmeler yapılmasına rağmen açlık eşiğini aştığı dönemler oldukça sınırlı.
İstanbul, İzmir, Antalya ve Muğla gibi şehirlerde kiralamalar büyük ilgi görürken, yaşam maliyeti şehirden şehre büyük farklılıklar gösteriyor.
Zaman zaman gündeme gelen “bölgesel asgari ücret” tartışmaları da gündemde.
Bölgesel asgari ücret nedir?
Bölgesel asgari ücret, başta İstanbul olmak üzere yaşam pahalılığının yüksek olduğu şehirlerde daha yüksek asgari ücret ödenmesi anlamına geliyor.
Şehirler arasındaki farklılıklar tartışılırken istihdam, işgücüne katılım, işsizlik gibi göstergeler sıklıkla kullanılıyor.
Bu tartışmalarda asgari ücret ile kişi başına düşen milli gelir (gayri safi yurtiçi hasıla-GSYH) arasındaki ilişki öne çıkıyor.
Brüt asgari ücretin kişi başına düşen milli gelire oranı şehirler arasında büyük farklılıklar gösteriyor.
En büyük fark Kocaeli ve İstanbul gibi sanayi merkezleri ile Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki şehirler arasında yaşanıyor. Bu oran İstanbul’da 0,24 iken Van’da 1,27’dir.
Türkiye’de 2022 yılında brüt asgari ücret 5 bin 737,5 lira oldu. 12 aylık maaş ise 68 bin 850 lira.
TÜİK’in yeni açıkladığı verilere göre Türkiye’de 2022 yılında kişi başına düşen GSYH 176 bin 651 lira oldu.
Bu tutar ikinci sırada yer alan İstanbul’da 287 bin 524 lira olurken, son sırada yer alan Van’da 52 bin 272 lira oldu. Zirvede 302 bin 772 lira yapıldı.
Bu durumda Türkiye genelinde brüt asgari ücretin kişi başına milli gelire oranı 0,39 oldu.
Şehirler arasında uçurum var. Bu oranın en düşük olduğu il 0,23 ile Kocaeli olurken, onu 0,24 ile İstanbul takip etti.
Bu ne anlama gelir? İstanbul’da yıllık brüt asgari ücret, bu şehrin kişi başına milli gelirinin dörtte birine (%24) tekabül ediyor.
Kocaeli ve İstanbul’dan sonra oranın en düşük olduğu iller şöyle: Tekirdağ, Ankara, İzmir, Becek, Kırklareli, Yalova, Bursa, Antalya, Çanakkale ve Muğla.
Bu oran Van’da en yüksektir. Van’da asgari ücretli bir işçi, şehrin kişi başına düşen milli gelirinden yüzde 27 daha fazla kazanıyor. Ardından Ağrı, Şanlıurfa ve Bitlis geliyor.
Bu illerde oran 1’in üzerinde. Yani asgari ücret milli gelirden daha fazla kazandırıyor.
Öte yandan asgari ücretin kişi başına düşen milli gelire oranının şehirler arasındaki farklılıklarını analiz ederken dikkatli olmakta fayda var.
Çünkü bazı şehirlerde kişi başına düşen milli gelir yüksek olsa da bu şehirlerde yaşamak çok pahalı olmayabilir.
REKLAMÖzellikle sanayi üretiminin yoğun olduğu illerde GSYH yüksektir.
